امکان سنجی آزمون ترسیم ساعت و آزمون برج هانوی در ارزیابی اختلالات شناختی و کارکرد اجرایی مبتلایان به اسکلروز مولتیپل

اسکلروز مولتیپل (ms) یک بیماری نورولوژیک میلین زادی سیستم عصبی مرکزی است که عموماً به عنوان یک بیماری خود ایمن در نظر گرفته می شود؛ نشانه های اولیه این بیماری در افراد جوان بین 20 تا 40 سالگی بروز می کند، این وضعیت التهابی، مخ، مخچه، نخاع شوکی و عصب بینایی را گرفتار می کند و موجب آسیب های حسی، حرکتی و شناختی می گردد. هدف از پژوهش حاضر امکان سنجی دو آزمون نوروپسیکولوژیک ترسیم ساعت و برج هانوی در ارزیابی اختلال کارکرد اجرایی و غربالگری شناختی مبتلایان به ms با افراد بهنجار است. نمونه آماری پژوهش شامل 49 نفر از زنان عضو انجمن ms اصفهان که تشخیص بیماری اسکلروز مولتیپل نوع عود کننده- بهبود یابنده را از نورولوژیست دریافت کرده اند و گروه گواه را همراهان و بستگان این افراد (46 نفر زن) با همتاسازی متغیرهای سن، جنس، میزان تحصیلات و iq تشکیل می دهند. نمونه آماری پژوهش به صورت روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. پژوهش حاضر از نوع علی- مقایسه ای می باشد. به منظور ارزیابی عملکرد اجرایی و غربال شناختی از آزمون ترسیم ساعت و از آزمایه برج هانوی برای ارزیابی کارکرد اجرایی ( عملکرد برنامه ریزی) استفاده شد. همچنین برای همتا سازی iq آزمودنی ها در هر دو گروه از آزمون ماتریس های پیشرونده ریون استفاده شد. نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان دهنده تفاوت معنادار هر دو گروه در آزمایه ترسیم آزادانه ساعت 1:45 دقیقه و آزمایه کپی کردن از روی ساعت ترسیم شده توسط آزماینده (ساعت 3) می باشد (p=0/000). همچنین افراد گروه بیمار خطای بیشتری را در ترسیم ساعت، جای گذاری اعداد، عقربه ها و نمایش زمان خواسته شده نشان داده اند. این آزمون دارای حساسیت 92% و اختصاصی بودن 89% می‎باشد. همچنین نتایج تحلیل واریانس چندمتغیری نشان دهنده تفاوت معنادار هر دو گروه در مسائل سه، چهار، پنج، شش و هفت حرکتی می باشد (p=0/000). افراد گروه بیمار با توجه به عدم محدوده ی زمانی حرکات اضافی (خطا) بیشتری را نسبت به افراد گروه گواه نشان داده اند.میزان حساسیت و اختصاصی بودن تکالیف مختلف آزمون برج هانوی بابهره گیری از تحلیل منحنی راک نشان داد تمامی تکالیف این آزمون بالاتر از خط ارجاع یا خط 50% قرار گرفته اند.